Vrijdag 25 februari 2005

Synesius, Christo-Neoplatonist, friend of Hypatia, c. 360-420 A.D.

Een spetterende bijeenkomst, Looiersgracht 12, gisteren de presentatie van de Gids voor een nieuwe generatie Uit je bol, gezond verstand bij het gebruik van bedwelmende middelen, samengesteld door mijn vrienden Gerben Hellinga en Hans Plomp. Het eerste exemplaar van de geheel herziene en geactualiseerde versie ging naar Duncan Stutterheim, een van de eerste organisatoren van House-feesten in Nederland: zo jong als hij is nu aan het hoofd van een bedrijf met een miljoenenomzet.
Witlov, 'kunst-en recreatiecentrum', beantwoordde aan de doelstellingen: een prettige omgeving voor mensen met een bepaalde expertise, die elkaar zo nu en dan tegenkomen, praatje, drankje, trekje. Uiteraard mini-speeches van de samenstellers, enige liederen door Armand gezongen en een oproep van Freek Polak over de komende acties van de Stichting Drugbeleid, die wij met interesse tegemoetzien.
In enkele landen op ons continent is het harm reduction-beleid, door Nederland eens zo enthousiast ingezet, al veel verder dan hier. Het wordt tijd dat Europese leiders zich weten los te schudden van de paranoide War on Drugs-geopolitiek van de o zo corrupte, van binnenuit door angst aangevreten, administratie van de Verdeelde Staten van Amerika.
Hoe zijn wij, vredelievende en spirituele personen, toch in zo'n gedemoniseerde situatie terecht gekomen? Wat kunnen wij er tegen beginnen? Is het niet in de eerste plaats noodzakelijk kennis te verspreiden? In dit opzicht voldoet deze Gids in ruime mate; het zou ook in elke schoolbibliotheek moeten worden opgenomen en ik neem aan dat de Openbare Bibliotheken en Leeszalen het zullen afnemen. Bovendien is het een mooi boek voor op de toonbank van coffeeshops, smartshops en growhops - het misstaat evenmin in de boekenkast, naast bijvoorbeeld Terence McKenna's Het voedsel der goden en de Penguin-uitgave - nog stammende uit de jaren zestig - van The Book of Grass, samengesteld door George Andrews en uw chroniqueur.
Zet hem op, Prometheus, www.uitgeverijprometheus.nl.Verover die nieuwe markt van Dionysos! A joint a day keeps the doctor away! En als je dan niet roken kan, er staat een vaporisator voor je klaar: geen rook, zuivere THC.
Ik heb hem om. Een uitstekend gevoel; een goeie high is bestand tegen weer en wind. Als de connectie eenmaal gelegd is ben je, lichaam, geest en ziel, verbonden met alle alchemisten, occultisten en esoterici die het Levenselixir, het Proces van Goudmaken, de Eeuwige Jeugd in zichzelf zochten en vonden.
Soms is de openbaring, de euforie, de epifanie, de satori of het AHA (Eureka!) zelfs niet-gezocht, maar komt als zegen, gratuitous grace, zomaar, serendipity, omdat de mens zijn transcendentie verdient en in staat is en bereid om voorbij de oorlog (Beyond War) te leven, louter uit liefde, met de daarbij behorende drang naar vrede, vrijheid en rechtvaardigheid.
Het Koninkrijk der Hemelen, zogezegd, binnen in u. Zoek het als eerste en de rest zal u toegeworpen worden... Het is en blijft het grootste experiment dat er is, het gaat om leven en dood, en daarbij is een goede gids in veel gevallen een noodzaak, zeker in deze zo vijandige en vervuilde maatschappij .
Daar wil ik graag, heel graag, een uitspraak van Timothy Leary aan toevoegen, de geniale Trickster, die zijn leven empirisch gestalte gaf en tot het einde toe in de mens bleef geloven.
"Trust your inherent machinery. Be entertained by the social game you play. Remember, man's natural state is ecstatic wonder, ecstatic intuition, ecstatic accurate movement. Don't settle for less."

(Leary is een der Children of Fortune op de website American-Buddha.com. Zoek hem op en doe hem de groeten van Simon Vinkenoog

Woensdag 23 februari 2005

Atisha, or Dipamkara Buddha, Arhat and Mysteriarch, restored the Mysteries to Tibet, c.980-1050 A.D.

Rijker wakker worden. Het Fonds voor de Letteren heeft het jaarlijks Eregeld overgemaakt; altijd welkom en goed te gebruiken. Met overleg en inzicht uiteraard, Edith en ik doen niet aan 'funshopping'.
In de trein naar Antwerpen en terug gisteren ruimschoots kunnen lezen in het magistrale boek van Pearl Abraham, De zevende bedelaar, uitstekend vertaald door Sjaak de Jong, J.M.Meulenhoff, 2005.
Met hartkloppingen al lezend bij een chassidische familie in New York terechtkomend, waar geworsteld wordt met de geestelijke nalatenschap van Nachman van Bratslav en de Baäl Sjem Tov, ketters verlosser, die wist dat hij dat alleen kon doen door zelf te sterven. Het is lang- geleden dat ik Gershom Sholem en Martin Buber's Chassidische Verhalen gelezen heb, en met de Sefer Jetsira, het Boek van de Schepping ben ik evenmin zo vertrouwd als Tora-studenten in de jesjieve, die niets anders doen dan lernen. In dit boek komt het allemaal ter sprake, inclusief de Artificial Intelligence, waarmee ik in de laatste delen van dit boek nog te maken krijg.
Van de 350 pagina's van dit boek heb ik er nog ruim honderd te gaan, ik wacht me voor verrassingen: lange tijd niet zó met een boek meegeleefd: inzicht verschaffend in eigen leven.
Ik zie aan het einde, voor de woordenlijst van zeven pagina's, een citaat uit Walter Benjamin's Illuminationen: "De verteller: de man die de lont van zijn leven volledig zou kunnen laten verteren door de zachte vlam van zijn verhaal... De verteller is de persoon waarin de rechtschapen mens zichzelf tegenkomt."
Een maand of wat geleden bleef ik steken in Zadie Smith's The Autograph Man, (Vintage, 2003), dat voorafgegaan wordt door de Kaballah of Alex-Li Tandem, de tekening van een levensboom, van Shechina naar Keter, en de proloog is getiteld Zohar, The Wrestling Match. Bij het doorbladeren vind ik de tekening The Ten Sefiroth of Elvis, Presley's levensboom, met on top uiteraard Colonel Tom Parker. De pocketuitgave, voortdurend dichtvallend, te kleine letters: misschien wacht ik op de vertaling, zo die er al niet is.
Komend op het te-lezen-front de Jan Cremer-documentaire, mij door uitgeverij Signature/Bruna op verzoek van de samensteller Hans Dütting toegezonden, een pil van 448 pagina's met een uitgebreid persoonsregister, zo'n 800 namen schat ik (name-dropping!) - uiteraard ga ik het eerst kijken naar de pagina's waarop ik vermeld word; ik heb het even moeten en kunnen uitstellen, want de twee bezoekers uit Andere Tijden maakten zojuist plaats voor de ander uit Komende Tijden en vanavond wacht ons nog een verjaarsfeestje en famille van mijn lieve ex, Barbara.
René Franken nog even hier; ik geef hem de gelegenheid op mijn boekenplanken rond te neuzen; hij verzamelt materiaal voor de opening van de BEAT! Bookstore (Antwerpen: Wolstraat 2) op vrijdag 4 maart 4 uur smiddags ; die avond in het theater Zuidpool aan de Lange Noordstraat De Beats met Josse de Pauw, Roland van Campenhout en anderen.
Op zondag 6 maart wordt om 11 uur in het Antwerpse Museum voor Hedendaagse Kunst (MUHKA) aan de Leuvenstraat 32 de tentoonstelling geopend van Lawrence Ferlinghetti's A Coney Island of the Mind - Works on Paper. De dichter-schilder Ferlinghetti, die ik in 1965 op de Wholly Communion-poëzie-avond in de Londense Royal Albert Hall voor het eerst ontmoette, is zoals velen zullen weten, tevens oprichter van de boekhandel-uitgeverij City Lights aan Columbus Avenue in San Francisco's bohemian North Beach-kwartier.
Hij redigeerde ook de befaamde Pocket Poets-serie, vierkante uitgaafjes. Mijn exemplaar van de 21e druk van HOWL and Other Poems van Allen Ginsberg dateert van april 1969 (eerste druk oktober 1956) en er waren toen 186.000 exemplaren van in print. Een verhaal zonder einde; the beat goes on.Van andere evenementen in dit verband hou ik jullie op de hoogte.
En dat was het voor vandaag, beste mensen! Simon Vinkenoog.

Woensdag 22 februari 2005

The Charista (R.), for reconciliation of differences
Shotoku Taishi (B.), crown prince of Japan, c. 572-621 A.D.
Paul van Ostayen (universalist), b. 1896 A.D., d. 18/3/1928

"We kunnen de mens voorstellen als een heilige boom van leven en dood en als wij die dan verder zo zien, dat ze niet slechts de individuele mens voorstelt, doch een geheel volk, een gehele Cultuur, beginnen wij misschien te ontdekken de intieme verhouding, die er bestaat tussen het zich voordoen van het Dionische type kunstenaar en het begrip van het heilig lichaam."
" Als we blijven bij het beeld van de mens als boom van leven en dood, kunnen we ons zeer goed voorstellen hoe de levensinstincten, die de mens tot immer grotere en grotere uitdrukking aanzetten door middel van zijn wereld van vorm en symbool, zijn ideologie, hem ten slotte over het hoofd doen zien de zuiver menselijke, betrekkelijke, fundamentele aspecten van zijn wezen - zijn dierlijker aard, zelfs zijn menselijk lichaam. De mens rent tegen de stam van het levensgevoel op om zich te ontvouwen in een spirituele bloesempracht. Van een ondebuidende microkosmos, die zich nog maar kort van de dierenwereld heeft losgemaakt, spreidt hij zich uiteindelijk over de hemelen uit in de vorm van de grote anthropos, de mythische mens uit de dierenriem. Juist dit proces van zich te differentiëren van de dierenwereld waar hij nog steeds toe behoort, doet hem meer en meer zijn volkomen menszijn uit het oog verliezen. Pas bij de laatste begrenzingen van het scheppend vermogen, als zijn vormwereld geen verdere architectonische afmetingen kan aannemen, begint hij plotseling zijn 'beperkingen' te beseffen. Dan overvalt de vrees hem. Dan proeft hij waarlijk de dood - een voorproef als het ware."
De wijsheid van het hart, Henry Miller, vertaling John Vandenbergh, Uitgeverij 'De Driehoek' -
's-Graveland, n.d., wsch.1946/1947; eerste uitgeverij tijdschrift Podium.

Op de laatste rustplaats voor de letter Q, de meest raadselachtige letter in ons alfabet, op een verhoogd perk, midden in het gras, met rijen graven langs de zijden, als in de gaberdoesjes, waar je 's avonds kunt samenkomen met je vrienden en buren. Je zit bij de Boer van Tienen en overal leeft het, en klopt het - het hart van Antwerpen. En ook hier blijft het kloppen. De laatst bijgekomenen hebben, als de meeste, een egaal granieten glanzende steen met teksten daarin gebeiteld, storm en regen trotserend.

Gust Gils. 1924-2002.
"Ik was een rusteloze geest.
Dit is niet mijn laatste rustplaats.
Dit is mijn eerste."

Naast hem, 'verser':
Freddy de Vree, 1939-2004,
met vier regels van Ezra Pound:
"What thou lovest will remain
The rest is dross.
What thou lovest shall not be
reft from thee."

Plaats van handeling, deze voormiddag rond elf uur. Begraafplaaats Schoonselhof, Krijgsbaan, Hoboken. Perk R., het 'kunstenaarsperk.'
En ja, we gingen een kijkje nemen bij de grafzerken van Paul van Ostaijen en Willem Elsschot. Eerst een gedicht, stem in de wind gedragen, gericht tot de zojuist aan de aarde toevertrouwde Quercus, op zo'n zeven a tien jaar geschat, gekweekt door de Antwerpse Groendienst, omringd/omhelsd door een bredere kunststof bast die de volgende eeuw nog te zien zal moeten kunnen zijn, inchAllah of Deo Volente, of in elk geval zo lang als al wat het geval is (Wittgenstein). Hypersurrealisme, s.f.-schattingen ca. 175 jaar. Wie dan wil, dan zorgt. Vereeuwigd en meegemaakt door de ABC2004-happy few, zestien opgewekte, frisse en aardige mensen die dit einde (en het nieuwe begin) wilden meemaken van dit intrigerende onderdeel van het prestigieuze project, dat het afgelopen jaar in Antwerpen met enorm enthousiasme ondernomen en ten uitvoering gebracht is. http://www.abc2004.be
26 Teams werden gevormd, elk bestaande uit een schrijver en een beeldend kunstenaar of ontwerper, om vorm te geven aan de letters van het alfabet.
De realisatie ervan is duidelijk merkbaar, temidden van alle andere gebruikelijke opstoppingen, die grote bouwwerkzaamheden nu eenmaal met zich meebrengen. Zo hangt nog steeds een enorm gedicht van een hoogbouwgebouw, door voormalig stadsdichter Tom Lanoye.
De letter Q was ons ten deel gevallen, het Vlaamse ontwerpersduo Hans Weyers & Klaas Borms en de Nederlandse dichter Simon Vinkenoog. www.weyersborms.com
Het interessante voorwerk in de ruien onder de stad; de prachtige samenwerking, de samenstelling van een Heus Cahier, de spiegelende teksten bij de voetgangerstunnel onder de Schelde. Achter de rug! Champagne, plengoffers!
Al het andere overvleugelend, deze 24 uur afwezigheid, en weer Ha Heerlijk Huiswaarts. Al het andere overweldigend, heerlijk. Drie regels van Allen Ginsberg, uit zijn eerste bundel Empty Mirror, uit 1949:
        "Eén tijdstip
is Altijd als je er naar kijkt
vanuit het graf."

Uw vredesduif, Simon Vinkenoog.

Maandag 21 februari 2005

Sun enters Pisces

Martin Bril in de Volkskrant over wat 'hip' is, en drummer John Engels in de VPRO-gids van afgelopen week (altijd even inkijken alvorens afscheid te nemen) over swing. Goeie morgen overigens, week acht.
John Engels in gesprek met Frits Lagerwerf: 'Ik ben vaak gevraagd door Chet Baker, die een hekel had aan drummers. Allemaal houthakkers, volgens Chet, die mij, net als andere Amerikanen, wel eens influisterde: 'Johnny, you got a secret but you don't know it.' Dat grote geheim, gevoel voor swing, heb ik veel met mijn vader besproken. Volgens mij gaat het om een vrije geest, om bezieling, het leven leven en niet ontwijken, wat menigeen doet. Ik raad iedereen altijd aan om veel naar concerten te gaan en naar allerlei platen te luisteren, van vroege blues en swing tot modern en eigentijds, naar muziek met een heilige noodzaak. Probeer swing onder je hak te krijgen.' Al eerder in het gesprek: 'In mijn familie wemelt 't van de drummers./ Mijn grootvader was drummer, mijn vader, mijn oom Appie, mijn broer drumt bij saxofonist Bob Rigter en mijn zus Truus leidt jamsessisons, hier in Amsterdam. Wij lijden allemaal aan de Engelse ziekte, wat wij spelen moet altijd de pan uit swingen.'
En dat doet-ie nog steeds, als in de vroege jaren zestig toen hij met Cees Slinger het kwintet Diamond Five had opgezet.'Omdat de scene op Scheveningen overbezet was, begonnen we een eigen club, de Sheherezade, achter het Rembrandtplein. Zes avonden per week speelden we moderne jazz, voor de mooiste meiden en de snelste jongens, op een dansvloertje, jivend op bop.'
Uiteraard reageerde Remco Campert in zijn CAmu-column op de voorpagina van de Volkskrant vandaag op het zaterdag in de NRC gepubliceerde verhaal, dat zijn vader in het concentratiekamp Neuengamme in 1943 niet was omgekomen of vermoord door de Duitsers, maar door mede-kampgenoten die hem betichtten van verraad.
"Hoe graag ik ook zou willen, ik kan geen reden of feit bedenken die het me mogelijk zou maken om hen (Hans Renders, biograaf van Jan Campert, en Hans Blom, directeur van het NIOD. SV) niet in hun oordeel te volgen. Er zijn geen getuigen meer in leven; het verhaal is van oor tot oor gefluisterd en nu in de openbaarheid gekomen. Alles wat ik er tegen in breng, zou een slag in de lucht zijn."
"Ik wil er wel voor pleiten", vervolgt Remco Campert zijn column, "dat Jan Camperts gedicht Het lied der achttien dooden uit deze gruwzaamheid gered wordt. Het gedicht heeft geen schuld. 'Het gedicht is eenzaam. Het is eenzaam en onderweg', schreef Paul Celan. En wat mezelf (en anderen) betreft, citeer ik Leo Vroman:
'Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.'

En die tranen kunnen er ook nog wel bij, als het moet nog honderd malen.
Vanavond naar Antwerpen, om daar morgen om 11.00 uur aanwezig te zijn bij de laatste rustplaats voor de letter Q, waaraan ik vorig jaar met het ontwerpersduo Hans Weyers en Klaas Borms heb samengewerkt, in het kader van de actie Antwerpen Stad van Letters, ABC 2004.
Op de begraafplaats Schoonselhof wordt een eik geplant, met daaromheen de hyperrealistische replica van een oude eik, de bast ervan, waarin ik teksten mocht krassen.
'Over ongeveer 175 jaar barst de Quercus wellicht uit het omhulsel. Of hij past zijn groei eraan aan. ABC 2004 nodigt u uit op de geboortedatum van Paul van Ostayen uit voor deze planting van de eik op de Begraafplaats Schoonselhof (Hoofdingang Krijgsbaan, Hoboken) op 22 februari om 11.00 uur, (Perk R., 'het kunstenaarsperk.'). Simon Vinkenoog zal de Quercusrede uitspreken en wij verwennen u gepast met koffie en koffiekoeken.'
Dat mag dan ook wel, rond het vriespunt!
(En vanavond op het derde net ben ik te gast bij de al in juni vorig jaar opgenomen Mike & Thomas-show).
Meer dan vriendelijk gegroet, Simon Vinkenoog.

Zaterdag 19 februari 2005

Damascius, Neoplatonist, successor of Zenodotus, c. 480-550 A.D.

Wat een fascinerend geschrift, die 124 pagina's met acht bijdragen in het Jaarboek Gerrit Achterberg 4 (Utrecht, 2004, ISBN 90-806304-4-6), mij gisteren ter hand gesteld door Edwin Lucas.
Bizonder trof mij de bijdrage Psychiaters over Achterberg van prof.dr.Ph.D.A. (Flip) Treffers, meervoudig directeur en psychiater in Leiden en Oegstgeest, informatief en verhelderend, zeker nadat ik in 2003 in het Maandblad Geestelijke Volksgezondheid het een en ander over de dichter en psychiatrische patiënt (TBR) Gerrit Achterberg vernomen had.
Ik citeer:
'Uit de psychoanalyse voortgekomen denkbeelden hebben het westerse denken diepgaand beïnvloed. Veel psychotherapeutische scholen kunnen beschouwd worden als afgeleid van oorspronkelijk psychoanalytische opvattingen. Als empirische wetenschap heeft de psychoanalyse weinig betekenis. Voor de psychoanalytische literatuur geldt - net als voor de boeken van de oude psychiaters - dat zij nog vrijwel uitsluitend historische betekenis heeft. Dat de psychoanalyse er niet in geslaagd is wetenschappelijke status te verwerven, heeft veel oorzaken. Een ervan is dat theorieën, waarin het onbewuste zo'n belangrijke rol speelt, zich nauwelijks lenen voor wetenschappelijke toetsing. Slechts op enkele, van origine psychoanalytische gebieden, bijvoorbeeld de afweermechanismen en de beschrijving van de persoonlijkheid, is enig empirisch onderzoek verricht.
Psychoanalytische beschouwingen over kunst en kunstenaars zijn over het algemeen tenenkrommend en doen in veel gevallen zowel het werk als de auteur onrecht. Freud heeft daarin zelf de toon gezet, bijvoorbeeld door biografische gegevens over Dostojevski te zetten naar zijn theorie (Frank, 1977). Het is goed voorspelbaar dat bijvoorbeeld Nabokov niets moest hebben van Freud. Met de meedogenloze beschrijving van de psychologische test die bij de veertienjarige Victor Wind werd afgenomen, heeft Nabokov in Pnin (1977) de beperkingen van de psychoanalytische conceptualisering even humoristisch als briljant beschreven. Ook Achterberg is het slachtoffer geworden van psychoanalytische speculaties.' (De verwijzing is naar J.Frank: Dostoevsky. The Seeds of Revolt, London 1977).

Ook dit nog: 'Ster-explosie verblindt aarde. FLITS. Sterrenkundigen zijn getuige geweest van een enorme explosie op een piepklein sterretje op vijftigduizend lichtjaar afstand van de aarde. Bij de explosie - op 27 december van het vorige jaar - kwam in een tiende seconde evenveel energie vrij als de zon in honderdduizend jaar produceert. De meeste energie werd uitgezonden in de vorm van gammastraling. Die was zo krachtig dat de NASA-satelliet Swift er compleet door werd verblind. Volgens Ralph Wijers van de Universiteit van Amsterdam komt zo'n heldere gammaflits maar eens in de duizend jaar voor.' (De Volkskrant, heden).

Nominaties voor het slechtste boek van 2004. De jury (Michaël Zeeman, Jeroen Vullings en Maarten Moll) hebben een keuze voor de Doerian gemaakt. Yasmine Allas met De blauwe kamer, Jessica Durlacher met Emoticon, Tessa de Loo met De zoon uit Spanje en Ilja Leonard Pfeijffer met Het grote baggerboek krijgen er flink van langs; lof ontvangt Pfeijffer wel van de jury voor zijn 'legendarische commerciële talent alle jury's en critici te imponeren met een kruiwagen vol woordendrek. (Uit een andere sterrenrubriek in dezelfde krant).

Nog even een laatst citaatje uit een paginagroot interview (titel: De hel die sonnet heet) met Joost Zwagerman in de NRC van gisteren naar aanleiding van zijn vorige week door Pfeijffer aldaar reeds bejubelde episch gedicht Roeshoofd hemelt: 'Ik zag Lucebert bezig, in zijn atelier, ook met heel prozaïsche dingen: een keer raapte hij het Alkmaars Weekblad van de mat. Schokkend! De god van de naoorlogse poëzie! Zou hij het lezen, dacht ik.'

Afscheid van de working class heroes! Ik tracht me die energie voor te stellen, honderdduizendjaarzonnenergie in éentiende seconde vrijgemaakt. Die kernkoppen moeten natuurlijk Nederland uit, dat spreekt vanzelf - zoals de angst ook de deur uitmoet en niet terugkomen door een draaideur. Gegroet, weekend! Simon Vinkenoog.

Donderdag 17 februari 2005

Giordano Bruno, mystic and martyr, d. 1600 A.D., b. 1548

Simon Schaffer, aan de Engelse Universiteit van Cambridge verbonden als hoogleraar in de wetenschapsgeschiedenis, publiceerde in 1985 samen met zijn Amerikaanse collega Steven Shapin het boek Leviathan and the Air Pump, over de strijd die in de 17e eeuw ontbrandde tussen de wetenschapper Robert Boyle en de politieke filosoof Thomas Hobbes: het experimentele wetenschapsmodel, nog altijd in vigeur, tegen de opvatting dat ware kennis slechts kon worden verkregen door te redeneren over de natuur.
In november zal hen de prestigieuze Erasmusprijs worden uitgereikt. Weten is vertrouwen geven, het resultaat van netwerken en geloven, zet Schaffer uiteen in een gesprek met Peter Giesen, dat afgelopen zaterdag in de Volkskrant werd gepubliceerd.
Uit dit gesprek: 'Het is verkeerd om te denken dat wetenschap een absoluut autonome sfeer vormt, waarin nieuwe technologieën worden ontwikkeld die als een vulkanische uitbarsting over ons heen komen. De gedachte dat er een muur loopt tussen wetenschap en samenleving maakt de wetenschap kwetsbaar en het debat minder rationeel.'
Op de opmerking en vraag: '.'Boyle werd in de 17e eeuw gesteund door de Engelse geestelijkheid. Zag zij niet dat wetenschap op den duur religie zou ondermijnen?' is het antwoord: 'Boyle was religieus, Isaac Newton was doordrenkt in religie. Ze geloofden allebei dat de wereld was geschapen door een almachtige en alwetende figuur. Ik geloof dat ze ongelijk hadden, maar dat heeft de wetenschap niet geschaad. Een van de meest vooraanstaande theoretische fysici van Cambridge op dit moment, John Polkinghorne, is ook anglicaans priester. Het idee dat wetenschap agnostisch of atheïstisch is, is zeer recent en nog steeds betwistbaar. Het is ook een gevaarlijk idee. Als de westerse wereld inherent wetenschappelijk is, en wetenschap inherent atheïstisch, dan zijn andere samenlevingen niet modern. Volgens mij is dat onzin, maar het is een gevaarlijk idee dat geëploiteerd kan worden door duistere krachten.'
En als reactie op de opmerking van gesprekspartner Giesen: 'Religie kan zich ook tegen wetschap verzetten. De Amerikaanse creationisten bestrijden de evolutietheorie van Darwin.' komt het antwoord:
'De creationisten hanteren een heel dogmatisch idee van wetenschap. Ze vinden dat wetenschappelijke kennis onomstotelijk waar moet zijn. De evolutietheorie wordt door de meeste deskundigen onderschreven, maar laat ook vragen open. De creationisten gebruiken die zwakke plekken om de hele theorie onderuit te halen. Iets soortgelijks zie je bij critici van het broeikasteffect. We moeten het voorlopige karakter van wetenschappelijke kennis erkennen, iets dat de meeste wetenschappers overigens ook doen. Een meer ontspannen visie op kennis maakt de wetenschap steviger. Dogmatisch geloof is altijd kwetsbaar.'
Hear, hear ! Ook in mijn leven gold eens en voor altijd: 'My karma ran over my dogma !' Ik kan het dan ook eens zijn met de schrijver van een ingezonden brief in de NRC vorige week, ene Ton van den Beld uit Bilthoven: 'De nieuwere kosmologische en theoretisch-fysische inzichten wijzen in de richting van een Schepper.'
(In dit verband weer even Alan Watts van stal gehaald: 'De meeste mensen beseffen niet dat er heel veel verschillende opvattingen over God kunnen zijn. God hoeft geen alleenheerser te zijn, er kan ook een organische god zijn. Verder zijn er persoonlijke en onpersoonlijke goden en er zijn goden die noch persoonlijk noch onpersoonlijk zijn. Er zijn goden die bestaan en goden die niet bestaan, en er zijn goden die noch bestaan noch niet bestaan! Maar wat u ook denkt dat God is, het komt altijd weer bij u uit.' Verstilde geest, Ankh-Hermes, Deventer, 2001, pagina 28.)
Enig dogma meen ik te ontdekken in de kop boven een kort ANP-bericht in de Volkskrant van vandaag:
"PARIJS - Zeven op de tien Europeanen (71 procent) gelooft in God. Dat blijkt uit een onderzoek van Reader's Digest in veertien landen, waaronder Nederland.Volgens de peiling, die in de editie van 24 februari wordt gepubliceerd, zijn de verschillen binnen Europa erg groot. De meeste gelovigen wonen in Polen (97 procent), Rusland (87 procent), Oostenrijk (84 procent) en Spanje (80 procent). Tsjechië is met 37 procent de hekkensluiter."
Wat staat hier namelijk boven? 'Zeven op tien Europeanen gelooft nog in God'.
De intelligente lezer zal begrijpen wat ik bedoel: mij stoort het woordje 'nog', waaruit heel wat wishful thinking, de wens als vader van de gedachte, bij deze koppensneller spreekt.
Alsof het een aflopende zaak zou zijn, het geloof, religie, godsdienst! Nou, reken maar van niet. Wat verdween, verdwijnt, of verdwijnen zal is het traditionele orthodoxe en fundamentalistische geloof, van vader en moeder op zoon of dochter, in atavistische dogma's, of deze nu christelijk, dan wel mohammedaans of joods zijn. Overigens: Un Dieu défini est un Dieu fini!
Gesurft, gisterenavond, op interessante websites: die van Stanley Krippner, R.D.Laing, www.ehe.org, HumanityQuest.com en thegreatmystery.net - nu ga ik verder (en hopelijk ten einde) lezen in het boek van A.den Doolaard: Het leven van een landloper. Op 21 juni 2004 citeerde ik er 24 regels uit in Kersvers. Zie het archief.
Zie het leven. Zie de zon. Zie het mirakel van het bestaan. Zie je weerschijn in de spiegel. Zie je van binnen. Zie je van buiten. Maak het mooi. Maak het nieuw. Maak het waar.
Simon Vinkenoog.

Woensdag 16 februari 2005

Passing of Sri Krishna, 3102 B.C. Kali Yuga began
Georg Friedrich Creuzer, Teutonic Neoplatonist, d. 1858 A.D., b. 10/3/1771

Soms sluipkruipt de tijd; soms word je er door overvallen. Soms is er van alles te doen; soms doe je niets in de leegte. Hoe lang is het geleden, dat ik Peter ten Hoopen's Trancekaravaan las, dat prachtige boek over de reis die hij ooit, nog langer geleden, met Ewald Vanvugt overland maakte, van Amsterdam naar hartje Afghanistan, Irak, Iran, India - een reis die tot de onmogelijkheden is gaan behoren. Toch was het niet alleen de zijderoute, het was ook de hippie hippie trail. Richard Neville deed het vanaf down under: vanuit Australië naar Londen, waar hij zijn OZ Magazine voortzette, en een paar leuke boeken schreef, waaronder Play Power (Jonathan Cape, Londen, 1970. (Mooie hoofdstuktitels: Carry on motherfuckers, Group grope, And God chose pop, Johnny Pot wears gold sandals and a black derby hat, The guerilla press, On the road to Katmandu, en The politics of play.)
In 1999 verscheen Peter ten Hoopen's King Acid, Hoe Amsterdam begon te trippen, een mij voortdurend hilariteit bezorgend geschrift van 352 pagina's over zijn toen nog legale handel in LSD-25, die hij via een bevriende apotheker kon bestellen. Het gaat om een periode, daterend van voor de opname van het psychedelisch middel in de Opiumwet, waar het dus helemaal niet thuishoort. Waar dan wel? Hij droeg dit boek op aan zijn (inmiddels overleden) stille partner Dr.Herman Cohen, de echte King Acid. En verder aan zo'n 150 bij naam genoemden, 'en alle andere psychonauten van het eerste uur.'
Op de Hic Ich Chi-link wil ik nog wel eens de passages kwijt, die hij over mij schrijft - ik denk aan de pagina's 50 e.v. en 147 e.v. 'Het geheim genootschap der gelukzaligen' - hoe schrijft hij zich door die tijd heen, naast het deze maand opnieuw te verschenen Uit je bol is dit boek een absolute aanrader voor wie de kans krijgt met psychedelica kennis te maken. Het is niet alleen hilarisch en openbarend, maar ook zeer informatief en geeft een duidelijk beeld van de geest die in die dagen door hip Amsterdam waaide.
De blurbtekst vermeldt: 'King Acid is het verhaal van een groep vrijbuiters die zichzelf zien als 'psychonauten', als de herauten van een nieuwe wereld. Het is de kroniek van een tijdperk van vrijheid en roes, van vriendschap en liefde, maar ook van teleurstelling en verdriet. Het idealisme van de schrijver is echter ongebroken en hij vertelt zijn avonturen zonder schaamte, vaak onthutsend eerlijk. Zonder in nostalgie te vervallen beschrijft hij een tijdperk maar ook een wereldbeeld: het swingende Amsterdam van de jaren zestig.'
Peter ten Hoopen kwam na zijn reizen door Azië in de wereld van de reclame terecht en is sinds een aantal jaren adviseur bij De Baak Managementscentrum VNO-NCW, zie zijn webstek www.soulconsultants.com.
In 2003 verscheen bij uitgeverij Business Contact, Amsterdam/Antwerpen een boek Geluk in zaken - met de 25 Wetten van Geluk ('Strategische overwegingen op het thema 'Hoe word je gelukkig in een zakelijke omgeving.', geheel andere koek dus. Ook hier weer een levende opdracht in het mij geschonken exemplaar: Voor S.V., die me als eerste (zomer 1964) de weg naar het geluk wees.'
Nou, daar teken ik voor: wegwijzer naar het geluk. Ik ben het dan ook volkomen eens met de drieëentwintigste Wet van Geluk, voor mijn lezers wellicht een dooddoener of open deur, maar velen zullen er zeker hun voordeel mee kunnen doen: 'Richt de aandacht op de mesthoop en je komt in de stront. Richt de aandacht op het licht (heliotropisme) en je gaat naar het licht.'
Twee pagina's Websites, 73 noten en een aanbeveling achterop van prof.drs. Wessel Ganzevoort: 'Gebruikt u dit boek maar als scheurkalender. Lees wat u voor ogen komt en besteed echt tijd, niet alleen om tot u door te laten dringen wat er staat en bedoeld wordt, maar om u af te vragen wat het voor uw leven betekent. (...) U zult gedrag gaan vertonen dat u tot voor kort als levensgevaarlijk hebt beschouwd, u zult dingen gaan doen die u voor onmogelijk hebt gehouden, u zult risico's gaan nemen die u tot nu toe als onverantwoord kwalificeerde.'
Ik besluit het Kersvers(v)uur - de zon schijnt door de wolken; op naar Buitenzorg! - met de Elfde Wet van Geluk: Als de schoen wringt, trek hem uit. Ga verder op blote voeten.'

Een goede dag, uw Simon Vinkenoog.

.

Dinsdag 15 februari 2005

The Februum, or Purification
All Departed
Pluto and Proserpine (R.)
Passing of Lord Buddha

Wat een rare brokkenpiloot! Wat een triste ministerium het televisieprogramma van Kees de Groot van Embden, Ik hou van mij, tien jaar na zijn dood gewijd aan Ischa Meijer (14 februari 1943 - 14 februari 1995), gisterenavond door de VPRO op het onvolprezen Derde Net uitgezonden.
Wat een schlemiel, wat een miesgasser, dader zowel als slachtoffer. Wat een (zelf)destructieve neigingen, die ten uitvoer moesten worden gebracht. Ja, ik heb ze ook in mijn leven gekend, de pestkoppen en zuigers, met hun bad karma als een zweterig aura om zich heen. Je leert ze in het leven mijden...
Oorlogsslachtoffer, spruit van geknakte ouders, die over het zo gruwelijke verleden zwegen, het hen aangedane grote onrecht verkropten en onderdrukten, onderwijl hun eigen kroost aan dezelfde dictatuur onderwerpend waarvan zij buit en prooi waren geweest.
O, ik ga hier niet zitten psychologiseren, hoefde blijkbaar nooit onder het juk van een acht jaar durende psycho-analyse, al heb ik veel geleerd van de deskundigen die op mijn pad kwamen.
Als eerste mag ik Herman Musaph noemen, die lezingen over sexualiteit hield bij het ANJV, waarvan ik op mijn 17e jaar lid was: d.w.z. een paar bijeenkomsten bij hem thuis op het Victorieplein. (Wellicht het Reichiaanse idee dat de Revolutie pas begint als de Arbeidersklasse leert klaarkomen). Ik herinner me ook zijn lieve vrouw, beiden echte Menschen..
Naderhand, in de jaren zestig Steve Groff, in Amsterdam bij fysioloog Kloosterman studerende Amerikaan, die mij tot dertien parachutesprongen bracht, waardoor ik iets meer ondervond van de vrije val tussen geboorte en dood...
De LSD-ers, de Harvard-pofessoren Leary, Metzner en Alpert die het Tibetaanse Dodenboek hadden omgesmeed tot gids bij LSD-gebruik: de anti-psychiater Ronnie Laing in Londen ontmoet bij een congres over de Dialectics of Liberation in het Roundhouse.(prachtige boeken; achterhaald?), zeker niet te vergeten Maarten Lietaert Peerbolte in Den Haag, die ik via Hans Andreus had ontmoet (een uitgebreide correspondentie, enkele boeken in de Kwintessens-reeks van de Bezige Bij verschenen, ik schreef ook een voorwoord bij zijn Schommel van Krishna) en die mijn aandacht vestigde op de Autogene Training. Schultze's boek ging met me naar het Huis van Bewaring in Utrecht, 1965 - zes weken zelfstudie!
Naderhand viel op te merken dat de eigen vaak zo verschillende LSD-ervaringen, ieder voor zich, tot therapie waren geworden; de Rebirthing, de Transpersoonlijke Psychologie, de Games People Play van Eric Berne, de Transactionele Analyse, ja zo heette dat - de terms flitst als een schicht binnen; de sluizen staan weer open: de Oerschreeuw, het ontstaan van Prozac en Ecstasy (XTC), en ja hoor: volgende week verschijnt het opnieuw uitgebreide en geheel geactualiseerde handboek voor de gebruiker Uit je bol - Gids voor een nieuwe generatie van Gerben Hellinga en Hans Plomp (Prometheus).
Veel rare kwibussen, ik ben een hunner, ook ik heb ooit mijn masochistische zelf-destructieve neigingen gehad, weg ermee, foetsie de deur uit, ga ergens anders zeuren. Op een gegeven moment word je toch volwassen, maar blijkbaar mocht het Ischa (bindingsangst, gillen in het donker) niet overkomen. (Ik roddel niet, sinds gisterenavond hebben tallozen van deze feiten kennis kunnen nemen).
In het 343 pagina's tellende boek De interviewer en de schrijvers werden 50 literaire interviews, door Ischa Meijer van 1966 tot 1993 gehouden, samengebracht. (Prometheus, 2003). In zijn interview-carrière sprak hij met meer dan vierhonderd personen, ongeveer een kwart van hen is schrijver. Ik behoor tot het eerste tiental in dit posthuum samengestelde boek (eerder verschenen al drie bundels); het is gedateerd 18 maart 1970, een der eerste interviews die hij tien jaar lang voor de Haagse Post maakte. Vijf pagina's, lange antwoorden op korte vragen, een prettig gesprek, voornamelijk over Amerika, waar ik net drie maanden geweest was. 'gemoedelijk chaotisch babbelend in zijn krap Amsterdams woninkje aan de Noordermarkt - steeds weer op zoek naar het avontuur...'
Bij die gelegenheid liet hij me weten meer over me te willen schrijven, meer van me te willen weten en ik liet hem vertrekken met drie brieven (stomstomstom: geen copieën van gemaakt, zelfs geen namen en adressen genoteerd) van mensen die mij geschreven hadden, nadat ik in een Panorama-interview(!) had laten weten graag te horen van jeugdvrienden, die ik was vergeten.
Telkens als ik Ischa tegenkwam in het Amsterdamse grachtengordeldierentehuis, vroeg ik hem naar die brieven, een running gag die tot zijn dood heeft geduurd, en nu mekker ik nog steeds. Moeilijk van iemand te houden die je zoiets flikt, maar - diepe zucht - mens is mens is mens en ons allen niets meer vreemd. Of niet; is alles even vreemd?
De dag begint met een vraag. Alles mag. Niets moet. Simon Vinkenoog.

Maandag 14 februari 2005

Bro. Lawrence (C.), mystic, b. 1611 A.D., d. 1691

Welkom, zevende week. Mooie regels ontdekt in een tekst van A.M.McKenzie uit het Staaltapeboekje uit 1988: Some aspects of Brion Gysin and suggestions for use . Een pagina waarboven staat 'Guerrilla conditions...'
"In the secret society, the individual is still relying on a collective organisation to effect his differentiation for him: that is, he has not yet realised that it is the individuals task to differentiate himself from all others and stand on his own two feet.
All collective identities such as membership of organisations supporting the use of 'isms' and so on, are crutches for the lame, shields for the timid, beds for the lazy, nurseries for the irresponsible: but they are equally shelters for the poor and weak, a home port for the shipwrecked, the bosom of a family for orphans, a land of promise for disillusioned vagrants and weary pilgrims, a herd and a safe fold for sheep, and a Mother providing nourishment and growth.
Collective organisation seems so essential today, that to oppose in the name of individual autonomy, almost every organisations's structure and illusions as being somewhat distorted mirrors of the dominant reality, appears as megalomania or hubris."

Dat moet dan maar; feit is dat ik me nooit of te nimmer voorgoed heb verbonden aan welke andere structuur dan het leven zelf, zoals het zich aandient, elke dag opnieuw Valentijnsdag.
Al eerder had ik instemmend geknikt bij enkele versregels uit Chögyam Trungpa's dichtbundel Mudra (in The Clear Light Series verschenen bij Shambala, Berkeley & London, 1972):
'Knowledge of being is the perfect teacher
And he is with me everywhere I go;
Since he it is I am relying on,
Sever me from those who speak for sect or party."

En weer heb ik me dezer dagen (bijna) boos gemaakt om iemand die een uitspraak in de wij-vorm doet, waarbij ik opnieuw denk: Spreek voor jezelf, Ilja. Wat je zegt ben jezelf, en niemand anders.
Uit een bespreking van Joost Zwagermans docudramadichtebundel Roeshoofd hemelt, (NRC 11.02.2005):"De hoofdpersoon is, zoals wij allen, de greep op de ware wereld volledig kwijt en de enige plek waar alles nog rijmt is in de waanzin van zijn gedachten." En, tot besluit: "En op wie lijken wij zelf, in onze drang om een identiteit te stelen uit de postmoderne supermarkt die wereld heet, op slachtoffer of dader?"
Laat Ilja Leonard Pfeiffer nog maar een tijdje verward met zijn karretje over deze supermarkt ronddolen, met zijn achterhaalde vlucht- of vechtreflexen. Tat Tvam Asi. Ik zal hem zeker niet op andere gedachten kunnen brengen; ieder individu dient zijn eigen bevrijding te bewerkstelligen, maar als er sprake mag zijn van een tunnelvisie, dan is het wel deze! En je zult er maar mee moeten leven: gruwelijke gedachte.
Om maar vlug afscheid van te nemen; geluk is de optimale menselijke staat. Daar valt heerlijk mee te leven. Simon Vinkenoog

Zondag 13 februari 2005

Gorakhnãth (H.), saint and mystic, c. 900 A.D.

Mijn oog valt op een aankondiging van het Parooltheater, 'het kleinste theater van Amsterdam' aan de St.Pieterspoortsteeg 33 alhier: aanstaande donderdag 17 februari www.parool.nl.
'Veldhoen & Tajiri. Onlangs werd de Amsterdamse kunstenaar Aat Veldhoen getroffen door een herseninfarct. Nu leert hij schilderen met de linkerhand. Zo portretteerde hij de in Amerika geboren kunstenaar Shinkichi Tajiri, die al sinds 1956 in Nederland woont. Vanavond treffen ze elkaar in een 'experimentele ontmoeting'. Een gesprek over Het Portret en andere, gemeenschappelijke thema's als oorlog, liefde en erotiek.' Daar wil ik heen, uiteraard.
Shinkichi Tajiri is een der eersten, die ik in 1948 in Parijs ontmoette, als student bij de beeldhouwer Ossip Zadkine.
Kort tevoren, vlak na aankomst hadden wij in een klein restaurant in de Rue Jean Nicot de Nederlander Arie Bergmans ontmoet, die ons Nederlands hoorde spreken en met ons in gesprek raakte. Hij wist de weg in Parijs, maakte ons wegwijs, wees op de mogelijkheid als student te worden ingeschreven (auditeur libre) waardoor korting op allerhande zaken kon worden verkregen; wij meldden ons bij een kantoortje aan de Rue Soufflot waar we uiterst welwillend te woord werden gestaan door een zeer cöoperatieve jongedame, die wij meerdere malen opzochten. (Heel veel later zei Juc me: 'Zag je niet dat ze lesbisch was en een beetje verliefd op mij?').
Ik wou die studentenkaart zelfs ten volle benutten en ging naar de Ecole des Langues Orientales om me te laten inschrijven voor de cursus Jiddisch. Zodra ik daar aankwam, werd ik zo vreemd aangekeken door zeer orthodoxe Joden (baarden, pijpekrullen, lange zwarte mantels) dat ik onmiddellijk rechtsomkeerts maakte. Bovendien begreep ik naderhand dat je daarvoor kennis van het Hebreeuws, in elk geval Hebreeuwse letters moest hebben, en daar had deze MULO-scholier uiteraard geen sjoege van!
Arie Bergmans, die alweer een aantal jaren geleden is gaan hemelen, en in Frankrijk was neergestreken omdat hij als dienstplichtige niet naar Indië wilde worden uitgezonden, wees me ook op de mogelijkheid als naaktmodel aan de kost te komen. De Académie Julien, de Grande Chaumière, de Beaux Arts (alle in Montparnasse of Saint-Germain-des-Prés en Saint-Michel gevestigd) boden die gelegenheid; in de Grande Chaumière had Zadkine ook een speciaal atelier voor Amerikaanse G.I.'s, soldaten die in oorlogstijd hadden gediend en naderhand in de gelegenheid werden gesteld - onder de G.I.Bill of Rights- om te gaan studeren, ook en zelfs in Parijs.
Een aantal hunner liep er de kantjes van af: éen keer in de week een handtekening zetten op een presentielijst en je zag ze niet meer, behalve op café-terrassen. Bij Zadkine, die uitriep 'un vrai Adam!' toen hij me zag, leerde ik Shinkichi kennen die Juc en mij uitnodigde kerstmis 1948 te komen vieren in zijn appartement in Neuilly, dat hij deelde met ene Nechama. De eerste keer dat ik mobiles buiten een museumsfeer zag (Calder uiteraard de grote voorganger): de warmte die vanuit de buizen van de centrale verwarming omhoog steeg, zette de hele kamer in beweging: draadjes, balsahoutwieken, katrolletjes, molentjes - alles bewoog (en is dat sindsdien in mijn leven blijven doen).
Geniaal mens, verklaar ik zonder schroom; wie de Zen-tuin in het Cobra Museum in Amstelveen heeft gezien, en zijn immer zich ontsluitende oeuvre kent, zal het met me eens zijn. Hij zou van Ferdi (de Vera in mijn eerste boek Zolang te water) twee schatten van dochters krijgen en kwam in Baarlo te wonen in een groot huis, waar Ferdi op ongelukkige wijze om het leven kwam. Zo nu en dan komen wij elkaar tegen, beiden vol herinneringen. In mijn huis aan de Boulevard Garibaldi in Parijs zou hij in 1955 zijn film The Vipers vertonen, die in Berlijn een gouden leeuw verwierf; de eerste film over marihuana. Pull my daisy, een film jaren later door Robert Frank gemaakt - met de stem van Jack Kerouac en Gregory Corso en Allen Ginsberg als giechelende potheads- had daar trouwens veel van weg.
Met Aat Veldhoen maakte ik voor de VPRO-televisie in 1962 ( wij woonden beiden op de Bloemgracht) een atelierbezoek; naderhand werd ook ik geportretteerd (naakt, en parend) in zijn fameuze Rotaprintserie, en op en rond het Leidseplein maakten wij het een en ander mee - wij zijn beiden hartstochtelijk betrokken geraakt bij wat zich in de jaren zestig in Amsterdam afspeelde - beiden ook meerdere malen getrouwd, beiden gelukkig met onze huidige partners. Zo, dit was mijn zondagse verhaal - oefening baart kunst, ik moet weer leren lopen. Gegroet, Simon Vinkenoog.

Zaterdag 12 februari 2005

Artemis (G.), Diana (R.), the Divine Huntress

Lastig, een deadline, pardon: streefdatum. Vooral op slapeloze momenten blijft het rondzeuren, je verdiept je in de beelden die woorden moeten worden, je ziet van alles maar weet er alleen nog maar beschrijvingen van te geven (in gedachten, dus je bent nog geen stap verder) - bovendien ben je van mening dat een gedachte, een idee, een opvatting naar voren moeten worden gebracht in het gedicht dat je te schrijven hebt, maar het wil nog niet zo lukken. Maar je hebt nog 48 uur, twee nachtjes slapen, voor de boeg - dus het zal waarachtig wel gaan...Leve de opdracht!
Wie trouwens veranderingen heeft opgemerkt in de links op deze Kersvers-homepage moet niet denken dat de gedichten en teksten, geschreven tijdens mijn ad-interim Dichterschap des Vaderlands van de aardbol verdwenen zijn (nu staat er The beat goes on... en www.demian.be functioneert (maar wat een kleine lettertjes in dat programma!): ze zijn zowel aan te treffen tussen de Bloemlezing (van andermans gedichten) en Simon surft, als bij de link Archief, waar Robbie ze helemaal onderaan heeft weggemoffeld, achter de Kersverspagina's van de maanden juni 2004 tot januari 2005.
"Schotschrift, Amsterdam, Parijs, Juliana 1909-2004, De grondwet, Mabel & Friso, de Koninginnenacht, Spread the seed, Stilte, Anne Frank 75, EK Voetbal, Dingtaal, Ad Interim, O Amsterdam, De rollende bal, Stadsgezichten, Adopteer een appelboom, Ode aan het boek, Licht op Amsterdam, Tsunami-reveil, Mundus vult decipi, De Majesteit en Liefde": ze zijn alle 23, een voor een, op verzoek of uit eigener beweging bedacht, opgeschreven, voorgelezen, of ergens gepubliceerd - ik geef nog wel eens aan waar en wanneer. Het was een interessant jaar, en dat blijft het!
Opmonteren en aanmoedigen, het licht met elkaar delen (volgens Hans Andreus), aan het begin staan, het nieuwe en authentieke, oorspronkelijke, persoonlijke, universele blijven herkennen en vooral ook letten op alles wat te kwader trouw gebeurt, zodat je daar niets mee te maken hoeft hebben. La mauvaise foi: het idee kreeg betekenis door de nadruk die het Parijse existentialisme (niet dat van de zwarte mode rond Saint-Germain-des-Prés) daarop legde. Wie Sartre's romancyclus De wegen der vrijheid niet kent, zou dat zeker dienen te lezen, alsnog.
(Zo zou ik mijn Kersversjes nog wel eens willen herlezen, als ze me in de volgorde van ontstaan zouden kunnen worden voorgelegd - en aan de link Oog & Oor zou ik de televisie-uitzending van Klasgenoten met Koos Postema willen toevoegen, of het Prettig Gesprek dat ik in de John & Yoko-suite van het Hilton met Theo van Gogh heb gehad, maar wanneer was dat en zijn die beelden beschikbaar? Ik richt me weer boven des lezers hoofd tot mijn trouwe beheerder).
Nog zoveel plannen in petto voor deze webstek. Op suggestie van Bart FM Droog, die met zijn Rottend Staal-poëzie-site de alternatieve Dichter des Vaderlands-verkiezingen organiseerde, én een initiële sponsoring van Blauw Research, én op herhaald aandringen van mijn Ruigoord-vrienden, gingen Edith en ik over tot aanschaf en gebruik van dit voor mij zo nieuwe medium, dat ons ondertussen enorm veel plezier heeft verschaft. Twee keer schaften in 1 zin; mag van mij. Oorspronkelijk bedoeld, inderdaad, als onderdak voor de Ad Interim-gedichten die ik zou komen te schrijven, maar ook vanaf het begin al een waaier van gedachten, ideeën, opvattingen.
Het aloude UNESCO-idee van een Clearing House for Information kon ik als uitgangspunt nemen, het invisible college waarvan Robert Jungk sprak in zijn boek Kansen voor de mens - Ideeën en ontwikkelingen voor de nieuwe samenleving, in 1975 als Fontein Folio-uitgave verschenen. En komt daar ook niet de Aquarius Samenzwering ter sprake, van Marilyn Ferguson? Zeker, zeker.
En ik zal nog wel eens refereren aan Charles T.Tart's Altered States of Consciousness (Anchor Books, 1972) of oei, oei aan Alfred Korzybski's Science and Sanity - an Introduction to Non-Aristotelian Systems and General Semantics. Fifth printing, 1973.
Ja, hoe kom ik toch aan die boeken, te voorschijn geplukt uit de boekenmolen die ik van Mevrouw Jodjana mocht erven? Ongebreidelde nieuwsgierigheid, dat moet het zijn. One of these easy answers! Kortom. Elke dag mijn zegje mogen doen, niet om verantwoording af te leggen aan wie dan ook, maar om de tunnelvisie te doorbreken van mensen die volstrekt niet in hun omgeving, de wereld, de samenleving geïnteresseerd zijn: het korte zicht van de kokerblik. Wat heb ik daar nog altijd plezier in! Of het er iets toe doet, ik doe het in ieder geval niet voor de roem of de eer.
Enkele decennia was het mij gegeven in het tijdschrift Bres elke twee maanden een tiental pagina's te vullen met een kroniek die ik Wereld in beweging noemde. Nu doe ik elke dag mijn duit in het zakje, vers van de lever. Frappez, frappez toujours! Simon Vinkenoog wenst u een prettig weekend.

Vrijdag 11 februari 2005

Aglaophamus, Orphist, in Hermetic Succession, s.d. 8th Cent. B.C.

Denkwerk. Ook niet van vandaag of gisteren. In mijn droom was er een enorme zandberg opgericht, spierwit zand, heel hoog - ik was op de een of andere manier op de top terecht gekomen en keek naar beneden. Onderaan, waar graafmachines nieuw zand aanvoerden, zag ik voorbereidingen getroffen worden voor een hindoe-huwelijk. Hoe wist ik dit allemaal? Prachtig uitzicht allerwegen, vreemde vormen bijna rechtstandig omlaag, ik dacht ik laat me naar beneden glijden, zien wie daar trouwen, en heel langzaam gleed ik naar beneden.
Mijn oude vriend Opland; hij mocht niet naar binnen, men kende hem niet. 'Maar dit is Rob Wout!' riep ik, 'wij zijn dezelfde dag geboren!' Werden we binnen gelaten, en waar was dat dan? Wakker worden, denkwerk, éen kleine teen met zoveel pijn - hoe is 't mogelijk.
Overal binnensmonds commentaar op. Ondermaats: kopletter voorpagina Volkskrant. Mooi woord om tijdsgewricht mee te bepalen. Alles overal ondermaats. Ver beneden de mogelijkheden - alles mis, toch? Cicero: boekbesprekingen, ik zou het allemaal willen lezen, maar weet dat het er niet van komt. Ten Berge, Polet, Stahli, MacEwan - bij welke leest houd ik me wel?
Vroeger (lelijk woord) deed ik aan duiten in zakjes, vingers in de pap: Van Alles Willen Weten. Hoe ver weg dat soms lijkt, ook al word je er voortdurend aan herinnerd, overhoord. Met hoeveel meer interesse had je je in anderen kunnen verdiepen, zodat je niet zo vaag hoeft te zijn als je ergens naar gevraagd wordt.
De jaren vijftig, of ik een kort statement had voor Met Het Oog Op Morgen? Van Blokker en Donner hadden ze al uitspraken. Ja hoor, daar kwam-ie. Hoe verschrikkelijk benauwend voor mij in 1948 de sfeer hier in Nederland was, de beklemming, het gevoel gevangen te zijn, te stikken. (Niet te verhelen, dat ik gevlucht was voor het vaderschap: de 11e april 1947 was mijn zoon Robert geboren - het huis in Betondorp - Tuinbouwstraat 27, overbuurman Jan Mens - was te klein voor zijn grootmoeder, zijn moeder, hem en mij - ik nam de benen).
Daarentegen begonnen de jaren vijftig wél met een paar dichters-schrijvers die andere wegen insloegen, die zich wél bewust waren van een moderne avantgardistische traditie, en het isolement doorbraken waarin de Nederlandse literatuur verzeild was geraakt (zeker door de dood in de oorlogsjaren van Grote Namen als Marsman, Du Perron en Ter Braak).
De grenzen waren wel zeker open gegaan, voor dada, surrealisme en de Nachwuchs daarvan: niet alleen Antonin Artaud, Henri Michaux, Raymond Queneau, Philippe Soupault en de communist geworden Aragon en Eluard, maar ook de jonge lettristen, situationnisten en de heersende existentiële filosofie: Sartre, Camus. Dit wat betreft de literatuur, maar wat was er - zeker in Parijs - niet te beleven aan beeldende kunst! En het theater: Beckett, Adamov, Ionesco en Boris Vian.
De hoorn des overvloeds, naar alle zijden, veelzijdig - nooit geleegd of te legen. Het avontuur, de ontdekking, het gevoel blijft je bij, ook al zie je het landschap verschraald en de middelmaat, of geen enkele maat, aan het bewind. Ik kijk hier terug en weet het nog immer in mij: het doet er iets toe. Niet voor iedereen weggelegd, ik weet het maar al te goed, maar ik kan het met die ervaringen doen, voorlopig nog lang niet uitgekeken.
Zon door de wolken; op naar de tuin. Voorjaar in aantocht. Gegroet, Simon Vinkenoog.

Donderdag 10 februari 2005

Hwang Ti, the Yellow Emperor, c. 2700 B.C.

Ad Interim. Voordat ik in 1948, drie maanden na mijn twintigste verjaardag, met mijn aanstaande Judith Chrispijn naar Parijs vertrok, nog onbewust van het feit dat ik daar acht jaar zou blijven wonen en werken, had ik een afspraak gemaakt met Ferdinand Langen, een van de redacteuren van het tijdschrift Ad Interim.
Als er iets te melden was op cultureel gebied zou ik daarover kunnen schrijven (ik had al diverse mislukte pogingen gedaan gedichten gepubliceerd te krijgen) en inderdaad, zo geschiedde.
Twee keer kwam het daarvan: eenmaal over een pantomimevoorstelling van Marcel Marceau, en een tweede keer over de uitvoering van een absurdistisch stuk van Guillaume Apollinaire: Les mamelles de Tirésias.
Een derde artikel, een leeservaring naar aanleiding van Jean Genêt's Le journal du voleur, dat ik naar Ad Interim stuurde, verscheen in mei 1950 in het eerbiedwaardige tijdschrift De Gids, waarin Ad Interim was opgegaan. Misschien wel de eerste keer dat over Genêt geschreven werd in Nederland; pas veel later zou het boek in Nederlandse vertaling bij De Bezige Bij verschijnen.
De publicatie ervan kwam me op een minzaam briefje van P.J.Meertens te staan; hij geloofde weer in me (ik wist niet eens dat hij dat geloof verloren had).
Ik wil maar zeggen: van het ad interim-gebeuren weet ik nu weer heel veel af, ik sta mijn mannetje - ook wat betreft Het Vrije Woord; de naam van de ingezonden-brievenrubriek bij de Haagse Post waar ik na mijn terugkeer in Amsterdam anno 1957 kwam te werken: van los medewerker vast medewerker, van halve tot hele dagen en weken tot ik volwaardig redacteur werd en in dier voege ook zorg droeg voor deze rubriek (bovendien vertaalde ik Dennis the Menace en Charlie Brown).
Als Herman de Veer uit Utrecht wist ik regelmatig feilloos de vinger te leggen op onjuistheden in een zojuist verschenen nummer - als er te weinig ingezonden brieven waren, zoog ik die zelf uit mijn duim. Tegenwoordig nemen kranten die rectificaties zelf ter hand; ik lees ze met graagte - soms hele kolommen in Volkskrant en Handelsblad, waar je veel wijzer van wordt.
Over die dolle jaren, want dat waren het, hebben John Jansen van Galen & Hendrik Spiering uitgebreid bericht in het 344 pagina's tellend boek Rare jaren - Nederland en de Haagse Post 1914-1990, dat in 1993 bij Nijgh & Van Ditmar verscheen. John JvG's opdracht in mijn exemplaar: 'Aan Simon V., steunpilaar uit Gouden Jaren.'
Zelf nam ik eind 1961 afscheid van de Haagse Post; ik wilde 'voor mezelf' bezig zijn; mijn boek Hoogseizoen stond op uitkomen, en de zomer van 1962 bracht ik op Ibiza door. Ander chapiter.
Tweede kerstdag 1994 overleed op 85-jarige leeftijd Sylvia Brandts Buys, echtgenote van Gustave B.J. Hiltermann, wier assistent-rechterhand-loopjongen ik die jaren was: een van de meest opmerkelijke personages die ik in mijn leven mocht ontmoeten.
Bij deze gelegenheid schreef Jansen van Galen in Het Parool:
'De HP van de jaren vijftig en zestig was haar levenswerk, al prijkte op het omslag altijd de tekst: 'onder leiding van mr G.B.J.Hiltermann.' In werkelijkheid berustte de leiding geheel en al bij zijn gade. Guus is de eigenaar van het blad, maar zit thuis en houdt de wereld in de gaten, terwijl zij ondertussen op het redactiekantoor 'ezelt' om met haar team redacteuren ('heertjes, krengen van jongens') elke week 'dat blaadje' uit te brengen.
Zij is de dochter van een Indische planter, 'telg uit een onstuimig, artistiek geslacht' en belandt bij toeval in de journalistiek als ze na een echtscheiding moet voorzien in het onderhoud van haar dochtertje. Maar juist door haar 'begenadigd dilettantisme' in het metier weet Sylvia Brandts Buys van de HP van omstreeks 1960 een baanbrekend weekblad te maken. Ze stelt haar redactie samen met een 'vingertoppengevoel' dat meer let op oorspronkelijkheid dan op kwalificaties. Simon Vinkenoog, Armando, Jan Vrijman, Cherry Duyns, Hans Sleutelaar, Hans Verhagen, Rem Koolhaas, Joop van Tijn worden langs intuïtieve weg aangeworven en vormen een vrijgevochten team. Sylvia brengt hen bij dat een verslaggever de werkelijkheid tot in de kleinste, schijnbaar onbeduidende details als een camera moet vastleggen - 'koel en neutraal'. Zo wordt de Haagse Post een buitenbeentje binnen de Nederlandse journalistiek, die dan zeer formeel en tot in de fotobijschriften belerend is.'
Tot zover Jansen van Galen, die ook memoreert hoe oud-HP-redacteur Rudolph Bakker eens zei: 'De kunst van het luisteren naar SBB bestond eruit de afzonderlijke sporen van een aantal gelijktijdig oprukkende gedachtengangen in hun ontplooiing en variatievorming niet uit het oog te verliezen.'
En zo was dat: never a dull moment! Ik denk met plezier aan die jaren terug, zoals ik heel wat meer en andere redenen heb om met plezier terug, en om me heen, te (blijven) kijken.Vive la vie. Simon Vinkenoog.

Woensdag 9 februari 2005

Philo of Judea, Christo-Platonist, c.30 B.C. - 40 A.D.
Caedmon, Anglo-Saxon saint, c. 670 A.D.

Hallo Elite! Weer een aanval van de entertainment-industrie afgeslagen; na mijn weigering jurylid te zijn bij een carnavalsliedjeswedstrijd, nu mijn nee-zeggen om hamer te zwaaien met Driek van Wissen bij Kopspijkers. Even genoeg van het DdV-gedoe: ruim baan voor eigen inbreng.
Het bewustzijn lokt; ik kan het boek van Julian Jaynes The Origin of Consciousness in the Breakdown of the Bicameral Mind maar niet terugzetten in de boekenmolen, waaruit ik het na jaren heb losgelaten.
Ik kan nu wel gaan googlen en vind dan inderdaad 36.100 treffers, waaronder die van de Julian Jaynes Society; als ik verder kijk naar het zoeken in nederlandse pagina's, tref ik er 27 aan. Ik kies www.bewustzijn.net en copieer de Proloog - Deel 3 van het onlangs uitgegeven boek Het bewustzijnsmechanisme ontdekt van Albert Jarsin; de auteur biedt het online te koop aan, maar verzoekt ook om feedback. Doen, dus. Ik zou willen weten (en moet dus zoeken, een andere keer) of iets van JJ's teksten in het nederlands vertaald is; het magistrale eerste hoofdstuk The Consciousness of Consciousness geeft uitputtend weer wat bewustzijn allemaal NIET is.
Albert Jarsin geeft de volgende samenvatting van Jaynes' ideeën: 'Zijn opvatting is dat beide hersenhelften, tot circa 3000 jaar geleden, nagenoeg onafhankelijk van elkaar hebben gewerkt. In die tijd zouden de mensen onbewust zijn geweest en geleden hebben onder het fenomeen 'stemmen horen' en andere soorten hallucinaties en zelfs onder vormen van dissociatie zoals die van de meervoudige persoonlijkheid. De doorbraak van tweekamerige geest tot bewustzijn zou ongeveer 2700 jaar geleden, ten gevolge van de spraakevolutie bij de oude grieken, hebben plaatsgevonden. In die tijd, zesde eeuw voor onze jaartelling, werden door de Grieken de democratie en natuurfilosofie ontwikkeld, welke Jaynes ziet als een bewijs voor zijn theorie.'
Volgens Jarsin kan deze theorie nauwelijks serieus worden genomen; hij verwerpt die, evenals de Wolfsklem-gedachten van Piet Vroon. Ook geeft Daniel Dennett in zijn boek Het Bewustzijn Verklaard geen inzicht in bewustzijnsmechanismen en slechts Het Bewustzijn als Bedrieger van de Deense wetenschapsjournaslist Tor Norretranders zet ons een ietsje op de goede koers.
'Het probleem bij vrijwel alle bewustzijnstheorieën is dat men veronderstelt dat óf een geest óf het brein zélf bewust is.' stelt Jarsin, die de Duitse neurobioloog Otto Creutzfeldt citeert (uit Brain and Mind, 1979): 'In werkelijkheid bestaat er geen enkele manier om van het bewustzijn of de geest een definitie te geven of het bestaan te bewijzen in termen van biochemie, biofysica of anatomie.'
Enigszins parmantig voegt Jarsin hier aan toe: 'En dit is nu net wat ik in de volgende bladzijden van plan ben te doen.' Hij lanceert een eigen theorie, die hij het DIMAPEC-model noemt, afkorting van DIversity in Memory Activity and PErceptive Consciousness, of dichter bij huis: Diversiteit in Geheugen-Activiteit en Waarnemend Bewustzijn. En op de volgende proloog-pagina heet het dus: 'Als gevolg van deze theorie stel ik dat wij mensen geen bewústzijn hebben, maar mechanísmen die, in een bepaalde combinatie, bewustzijn kunnen veroorzaken. Met andere woorden: mensen hébben geen bewustzijn, zij ondergáán bewustzijn.'
Nog lang geen afscheid van Julian Jaynes. Ik wil citeren uit het eerste hoofdstuk The Quest for Authorization van het derde deel van zijn boek Vestiges of the Bicameral Mind in the Modern World:
'Thus, as the slow withdrawing tide of divine voices and presences strands more and more of each population on the sands of subjective uncertainties, the variety of technique by which man attempts to make contact with his lost ocean of authority becomes extended. Prophets, poets, oracles, diviners, statue cults, mediums, astrologers, inspired saints, demon possession, tarot cards, Ouija boards, popes, and peyote are all the residue of bicamerality that was progressively narrowed down as uncertainties piled upon uncertainties.' (pagina 320)
Wat nu, Pichecru? Het gesprek over bewustzijn zal hier niet, noch elders ten einde kunnen worden gebracht. De geschiedenis zelf is het leerboek, en wij schrijven er aan mee, wij zijn er de protagonisten van. Wie weet te leven met zekerheden én onzekerheden, zonder waarde-oordelen of culturele conditioneringen (en hoe onderken je die?) kan zich vereenzaamd voelen als hij ziet hoe hele volksstammen zich door golven van hysterie laten meesleuren. Spindokters en lobbyisten, opiniepeilers en politieke manipulatoren: mijdt ze, als de pest!
Swing low, sweet chariot!. Een goed verloop van de dag toegewenst.

Simon Vinkenoog

Dinsdag 8 februari 2005

Proclus, the Platonic Successor, b. 410 A.D., d. 17/4/485

De First International Cannabis Legalisation Conference, georganiseerd door de International Cannabis Alliance for Reform (ICAR) vond precies vijfentwintig jaar geleden, van 8 tot 10 februari 1980, in de Amsterdamse Kosmos plaats, Prins Hendrikkade 142, waar nu het Nationaal Pop Instituut gevestigd is.
De ICAR was een alliantie van organisaties, die legalisatie van marihuana beoogden, en in 1978 een Observer Status binnen de NGO Alliance on Crime Prevention and Criminal Justice bij de Verenigde Naties verkreeg.
'It will lobby the United Nations and other relevant international agencies to remove cannabis from the Single Convention of Narcotic Drugs - the international treaty that forbids governments from legalising public production, distribution and sale of cannabis.
ICAR is also dedicated to encouraging the concept of prisoner transfer treaties and improving the flow of information internationally on drug control with a view to arresting world wide violations of the Universal Declaration of Human Rights perpetrated under the guise of drug control.
This First International Legalisation Conference is being held both as a public inauguration of the Alliance and to bring people together from all parts of the world to share information and to make concrete proposals on ending international cannabis prohibition.'
Tot leden en affiliates van ICAR behoorden de Australian Marijuana Party, Cannabis Research Foundation of Australia, de Japanse Clear Light Society, het Belgische Comité pour la réforme des lois sur le cannabis, het (west)Duitse InHale, Deutsche Cannabis Reformgesellchaft, de Italiaanse Radicale Partij, de Engelse Legalise Cannabis Campaign, de Amerikaanse, Canadese en Nieuw Zeelandse NORMLs: National Organisation for the Reform of Marijuana Laws, SELF uit IJsland, de SDAP (Stichting Drugs Anti Propaganda) en de Stuf Vrij Partij, beiden uit Nederland en Stot Fri Hash uit Denemarken. De conferentie werd mede gesponsord door het New Yorkse maandblad High Times en het Londense Home Grown.
Wat speelde zich af in de Kosmos? Deelname kostte $ 45.- en drie weken tevoren diende mijn huisadres aan de Weesperzijde als tijdelijk kantoor. Intrek namen Robert Pisani uit Pennsylvania, Rev.William Deane en Tim Malyon uit Londen.
Als gastheer mocht ik de conferentie openen, workshops en lezingen werden gewijd aan de History and Philosophy of Cannabis Criminalisation, Cannabis Prisoners Around the World, Cannabis and the Media, Direct Action and Civil Disobedience, en Cannabis Magazines and Photogtraphy. Dat was de eerste dag, gevolgd door Dinner, Music, Discussion, medewerkers van de Kosmos over Cannabis and the Spiritual Path en een Welcoming Party.
De tweede dag was gewijd aan Medical Issues, Cannabis and the Law, gevolgd door een International Lawyers' Seminar, en na het diner was het avondprogramma gewijd aan Cannabis Criminalisation Around the World, met bijdragen van sprekers namens alle bovengenoemde organisaties; de Poolse psychiater, voorzitter van de commisie voor drugsproblemen van de Poolse Psychiatrische vereniging Zbigniew Thielle sprak over Pot and Culture; terwijl William Novak uit Boston, S.V. uit Amsterdam en de Welshe muzikant Alexis Korner voor vertier zorgden.
De derde conferentiedag, zondag 10 februari 1980 werd besteed aan de strategie voor International Cannabis Politics (met sprekers van de World Health Organisation, de Europese Raad en de NGO's, Legalisation Proposals and Strategies: the future of the movement (met onder meer Koos Zwart), en de middag was gewijd aan Growing Cannabis and its Oil, Fibre and Paper Production Potential, met onder meer Ed Rosenthal. Des avonds een benefietconcert in Paradiso, met Alexis & Friends.
En, ik mag wel zeggen, drie heel interessante dagen: ik heb vele tientallen handen geschud, vele pijpjes, reefers, sticks en joints gerookt - en vraag me na vijfentwintig jaar af: wat is er van overgebleven?
Ik voelde me verplicht dit even te voorschijn te halen: nog altijd zuchten vele ongelukkigen over de gehele wereld onterecht onder het juk van de achterhaalde politiek van machthebbers, die - om kort te gaan - bang zijn voor 'genot' - dat houdt de mensen maar van Werk, Gehoorzaamheid en Onderdanigheid af.
Leve de vrije geest, die waait waar hij wil. Leve de vrije gedachten, het vrije woord, de vrije mens - die nog heel wat voor de boeg heeft voordat de hele planeet is 'bevrijd' van de terreur van de domheid die heerst, en de godsdienstwaanzin die daarvan weer het gevolg is. Weg met elk fanatisme; weg met elke moordzuchtige gedachte.
Simon Vinkenoog.

Maandag 7 februari 2005

Hesiod, Orphic theogonist, s.d. 8th cent. B.C.
Aedesius, Neoplatonist, successor of Iamblichus, c. 350-400 A.D.

Houd moed. Liefde doet goed. Pijn in mijn voet. Claudicatio. Al tijden; voor het eerst dat ik er hier gewag van maak - waarom niet? In elk geval heb ik mijn geestelijke vermogens nog, al moet ik bekennen dat de pijn soms je interesses begrenst. Leren leven met ...
Intussen leef ik in het besef dat het anderen heel wat slechter kan gaan: het intrieste verhaal over Walasse Ting in HP De Tijd deze week, of mijn goede oude vriend Guus Boissevain, zo ontzettend lieftallig verzorgd door zijn Prabati - als hij mij ziet, en wij elkaar aankijken (in de kerk van Ruigoord, enkele weken geleden) barst hij in tranen uit, die zich maar moeilijk laten interpreteren, als er al iets te interpreteren zou zijn..
Oude GI-wijsheid uit de jaren veertig komt naar boven: SNAFU. Situation Normal: All Fucked Up!
Of ik lig me slapeloos te ontdoen van woordspelingen: 'Schraalhans: 'Haal schrans!''
Of ik denk aan de opgefokte wereld, waarin wij leven en neem me dan stellig voor, aangemoedigd door levensgezellin Edith, me door niets of niemand, en zeker niet door die pijn, te laten opfokken.
Ik blijk een oud thema te hernemen; op de laatste pagina's van mijn Eerste gedichten 1949-1964, afdeling 'Gesproken woord', voorgelezen in de Shéhérazade-jazz&poetryclub in de Wagenstraat bij het Rembrandtplein, liet ik in een gedicht Don Ross aan het woord:
'We weten allemaal dat de mensen in deze wereld fucked-up zijn
'we weten allemaal dat de mensen in deze wereld niet fucked-up hoeven te zijn
'iemand moet nu onmiddellijk opstaan om ze dat te vertellen
'wie moet nu onmiddellijk opstaan om ze dat te vertellen?'
Ik nam dat toen (1963)op me: 'ik vertaal je woorden in het Nederlands en ik sta op om het ze te vertellen.'
En ik sta weer op, AU! Om het je/me in te peperen! Don't fence me in, don't fuck me up!
Welkom zesde week van het jaar 2005, met je acht uur zonlicht op deze maandag.
En nog even, om de dag met een glimlach te beginnen, een ingezonden briefje van E.Bruggeman-Tersteeg uit Den Haag in Het Parool:
'Vorige week was de verkiezing van de Dichter des Vaderlands op televisie. Meer dan een uur poëzie midden op de avond! Vol verwachting zette ik mij voor het toestel. Maar oh, wat een gruwel! Alles was even lelijk. Voornamelijk lelijke oude mannen in lelijke, gekleurde open overhemden. Stuk voor stuk lelijke oude koppen en haveloze gebitten. Lelijk decor, lelijk licht. Deze lelijke mannen declameerden of zongen op loodzware toon over de waarde van toegankelijk dichtwerk. Uw columnist Han Lips vond dit vermakelijk. Iemand die nog voor poëzie gewonnen moet worden, haakt definitief af.'
Uw nimmer, nuja 'nimmer' afhakende liefdesdichter Simon Vinkenoog groet u; sirenes loeien op de achtergrond..

Vrijdag 4 februari 2005

Aeschylus (G.), initiate and mystical poet, c. 525 - 456 B.C.

Bij de apotheek. Ik wacht (zeer gebruikelijk bij de Medicijnman) op een stoeltje. Binnenkomer: 'U vraagt zich af waar U me van kent. Ik zie je kijken.' Ik vraag me niks af, ik keek helemaal niet, nouja gewoon, zoals je opkijkt wanneer iemand binnenkomt. Gesprek komt toch wel, vanzelf. ja, jaja. Soms moet je nummertjes trekken, bij Atal of Postkantoor, maar hier nog niet - hier is de computer oppermachtig. Voor me een vergissing, ik met een vergissing. Niks aan de hand, zo het is is het goed - dat begrijpen vereist moed. Leuk verhaal, Mark, even op de brug over de man wiens been er af moest. Geeft de burger moed, die met gauloises-roken is opgehouden, op doktersadvies. Gaat me nog wonderwel goed af ook, denk ik, geen surrogaat, geen vervanging, geen hunkering - soms een rookmoment: aja, vroeger - op zo'n moment stak ik een sigaret op. Ouwehoeren troef.
Ik wandel, zeldzaam bezoek, bij Zwart op Wit, de rijkelijk gesorteerde boekhandel in de Utrechtsestraat, tegenover café Oosterling, vlak bij het Frederiksplein, naar binnen. Ik wil wat eerlijk verdiend geld besteden aan een paar boeken; op éen boek ben ik gebrand, na twee gesprekken met de schrijfster te hebben gelezen, te weten Pearl Abraham's roman De zevende bedelaar, door Sjaak de Jong uit het Engels vertaald en verschenen bij J.M.Meulenhoff, 'immer-met-meer', waaraan te twijfelen valt voor wie gelezen heeft hoe PCM heeft huisgehouden binnen dit eens zo bloeiende uitgevershuis. (Maarten Asscher in Vrij Nederland nieuw nummer).
De blurbtekst vermeldt over de schrijfster: 'Pearl Abraham (Israël, 1960) groeide op in een orthodox-joods gezin, maar besloot uit de chassidische gemeenschap te treden. In haar debuutroman, de bestseller Vreugde der wet, beschreef ze de chassidische wereld voor het eerst vanuit een vrouwelijk perspectief. Daarna verscheen de roman Afstand van Amerika en de door haar samengestelde verhalenbundel Een sterke vrouw, wie zal haar vinden. Pearl Abraham woont in New York.'
Het wordt voor mij op verzoek gevonden, alfabetisch uit de kast gehaald - het ligt niet op een van de vele stapels waarmee boekhandels je tegemoet treden de laatste jaren. Ik ben even neergezegen op een stoel bij de Engelse afdeling; als ik weer opsta om verder te browsen, valt mijn oog op een kenmerkend louter typografisch Penguin Book. George Orwell: Why I write,
verschenen in de serie Great Ideas. Op het omslag de aansprekende tekst die mij tot aankoop noodt: 'Political language is designed to make lies sound truthful and murder respectable, and to give an appeareance of solidity to pure wind.'
Zo is 't maar net, ik heb me al een paar keer te druk gemaakt over het semantisch onheil, dat politici en media bij voortduring aanrichten, ik dien behoedzaam met deze aangelegenheden om te gaan. Ik blader en noteer dat de 120 pagina's vier essays bevatten; uit het laatste Politics and the English Language citeer ik enkele 'rules that one can rely on when instinct fails.'

i.   Never use a metaphor, simile or other figure of speech which you are used to seeing in print.
ii.   Never use a long word where a short one will do.
iii.  If it is possible to cut a word out, always cut it out.
iv.  Never use the passive where you can use the active.
v.   Never use a foreign phrase, a scientific word or a jargon word if you can think of an     everyday English equivalent.  
vi.  Break any of these rules sooner than say anything outright barbarious.

Dank je, Orwell. Down and Out in Paris and London. Minder bekend dan zijn 1984 of het boek over de Spaanse burgeroorlog, maar zeker een van de meest indringende getuigenissen over de zelfkant van daklozen en zwervers in Engeland en Frankrijk, in de jaren dertig van de vorige eeuw.
Ik kon het niet laten The Making of Memory - From Molecules to Mind te laten liggen, een forse paperback van 420 pagina's, auteur Steven Rosse, Vintage, London 2003, 'fully illustrated and revised edition. Voor ander lekkerbekje in me; afbeeldingen van Hell as artificial memory, en Paradise as artificial memory springen me tegemoet. Frances Yates zal wel in het register voorkomen, ja dat doet ze, met haar The Art of Memory. Meenemen dus; d.w.z. afrekenen bij de kassa.
Als ik Al Galidi's Mijn opa, de president en de andere dieren zie liggen, moet ook deze roman mee. Diep onder de indruk van zijn gedichten was ik (De fiets, de vrouw en de liefde), zijn twee bundels met columns ken ik niet; zijn uitgeverij is De Arbeiderspers en een bezoek kan ook worden gebracht aan www.algalidi.nl.
De opdracht is voor zijn vader: 'Ik geef jou dit ontheemde boek, dat is geboren in het land dat mij niet toestond te reizen om afscheid van jou te nemen tijdens je laatste dagen. Het land dat mijn vrije pen bedreigt met de hardste dictatuur.
Ik hoop op rust voor je ziel en schaduw voor je graf.'
Ik maak mijn handvol boeken compleet met een € 12.50 paperbackuitgave (tiende druk) van Yann Martel's Het leven van Pi, Prometheus 2004, waarvan ik twee jaar geleden heb genoten. De overlevingstocht, in dit verhaal beschreven, is zo absurd en onwaarschijnnlijk dat het navertellen onvermijdelijk een lachertje wordt, Kristen Hemmerechts aanrader op de omslag zegt slechts: 'Een immer verrassende, frisse stijl.'
Vriend René uit Antwerpen liet eveneens een prachtig boek ten geschenke achter: de meer dan 1300 pagina's tellende geboden studie van Geert Buelens: Van Ostayen tot heden. Zijn invloed op de vlaamse poëzie, uitgeverij Vantilt 2001. Een boek waarmee ik menig uurtje zoet zou kunnen zijn - de inhoudsopgave alleen al telt zeven pagina's, het notenapparaat, de bibliografieën en registers een kleine tweehonderd! Even zoeken - ik ga al kopje onder. Hier ben ik weer: op naar de Klotengedichten zaterdagmiddag Antiquariaat Joot, Hartenstraat 15, 17uur.

Gegroet, dierbare lezers & lezeressen: Simon Vinkenoog.

Donderdag 3 februari 2005

The Lesser Eleusinian Mysteries, Third Day
Ira Cohen, Liberator b. 1935

Alle zeilen moeten bijzetten; René Franken uit Antwerpen op bezoek (zojuist weer vertrokken) die materiaal kwam uitzoeken voor de 4e maart, als om 4 uur des namiddags in de Wolstraat 2 een Beat Bookstore zal worden geopend, vol boeken, foto's, documenten en audio-visueel materiaal van en over The Beat Generation.
Wel, ik bleek nog te kust en te keur te beschikken - niettegenstaande een aantal verhuizingen sindsdien - over documenten, kleine curiosa en andere parafernalia rond de dichters, die het dichterlijke landschap in de Verenigde Staten van Amerika en elders een ander gezicht verschaften: niet een extra literair masker, eerder een ontmaskering van de airconditioned nightmare (terminologie Herman Miller), die de VS nu eenmaal is voor velen wier creativiteit voortdurend gefnuikt wordt
Zóveel beelden kwamen op ons netvlies langs, bij René voor het eerst en bij mij soms na decennia vergetelheid: pamfletjes van de New Yorkse Something Else Press, het Engelse My Own Mag met cut-ups van Burroughs, brieven, gedichten (mijn Ginsberg-vertalingen), foto's van mijn collega-pennevoerders, de vijftigers in Parijs, de Beats in Amsterdam, Londen, New York en San Francisco, het atelier van Ezra Pound in Rapallo, de dichtersfestivals. Ik had het maar druk met uitleggen en verklaren, en gaf een en ander met genoegen even uit handen. Opgeruimd staat netjes!
Meer nieuws op de link 'The beat goes on', het initiatief van Demian is een organisatie van Demian en ABC 2004, in samenwerking met het American Book Center, MuHKA, Filmmuseum, Museum voor Fotografie en Theater Zuidpool, waar zich andere Beat-presentaties afspelen.
Info: Demian, Wolstraat 9, 2000 Antwerpen, vanuit NL 0032 3 233 32 48, www.demian.be
Om me heen kijkend, what to do, what to do, merk ik een paar brieven en e-mails te beantwoorden te hebben: biografen dienen zich aan (over Gerrit Achterberg, over Hugo Claus, over Louis van Gasteren) die ik graag te woord wil staan - twee t.v.-programma's vroegen me om een bijdrage (een carnavalsprogramma sloeg ik af: een tijdje geen entertainment-industrie aan mijn lijf) en wat opruimen betreft: op de vliering is voorlopig genoeg plaats. En hier laat ik het bij, six o'clock news! Simon Vinkenoog.

Woensdag 2 februari 2005

The Lesser Eleusinian Mysteries, Second Day
Candlemas
Giovanni Pierluigi da Palestrina (C.), composer of sacred music, d. 1594 A.D., b. c. 1525

(The Road to Eleusis. Unveiling the Secret of the Mysteries, R.Gordon Wasson, Albert Hofmann, Carl A.P.Ruck. Harcourt Brace Jovanovich, New York and London, 1978).

Weer een buitengewoon boeiende poëzie-avond, gisteren - als gebruikelijk de eerste dinsdag van de maand - in Poetry Place Festina Lente aan de Looiersgracht 40b in de Amsterdamse Jordaan:
buiten een bankje met een bronzen Jordanees, tegenover de voetgangersbrug waar Eddy Posthuma de Boer in 1957 de Amerikaanse dichters Allen Ginsberg, Gregory Corso en Peter Orlovsky fotografeerde - er was destijds een jazzcafé Bohemia gesitueerd.
Een tiental gegadigden kon drie minuten poëtisch acte de présence geven; de driekoppige jury (Sven Ariaans, Erik-Jan Harmens en Simon V.) besliste vervolgens welke vijf dichters naar de tweede ronde gingen.
Hoe verschillend de dichtkunst kan zijn, hoe divers en eigen, werd weer eens aangetoond en ten gehore gebracht: naast de woordspeligheid en de rijmdwang komt soms ook bombastische esoterie om het hoekje kijken, worden libidineuze verlangens gelispeld en laat éen klankdichter zien en horen, dat hij weet heeft van de poésie concrète, zoals die jarenlang onder meer tijdens Polyphonix-festivals, georganiseerd door Jean-Jacques Lebel in het Centre Pompidou te Parijs bedreven werd. Het is een in Nederland/Vlaanderen nauwelijks doorgedrongen stroming. Te denken valt aan de Calligrammes van Guillaume Apollinaire, sommige Paul van Ostayen-gedichten, Fluxus-performances, terwijl uiteraard unieke individuen als Antonin Artaud en Johnny van Doorn in dit verband genoemd mogen worden.
Candlelight en irrationeel surrealisme-absurdisme, ingetogen of woest-gebarend: blijkbaar leven het lichte en het duistere vers naast elkaar, en het is niet alleen slam-poëzie wat de klok slaat; ik hoorde zelfs de naam Chomsky binnen een gedicht genoemd - een ander beschouwde zijn gedichten als een anti-psychoticum. Duidelijk is wel, dat het schrijven van gedichten niet louter tijdverdrijf (pastime) is, maar een levensvervulling kan beteken, al naar de ernst en inzet waarmee je het spel speelt. Be entertained by the social game you play! raadde Timothy Leary zijn lezers aan.
In de finale kwam de vijftigjarige Pom Wolf, jurist bij een scholengemeenschap, tegenover Krijn Peter Hesselink, 28, te staan: beiden opmerkelijk - ze hadden niet voor niets de finale bereikt! Pom Wolf ging met de eer (en € 75.-) strijken. Ik hoop voor beiden dat ze ook een lezerspubliek bereiken, in tijdschrift of bundelvorm. Proficiat!

Poëzie is hot, meldt HP/De Tijd van 28 januari in een artikel van vier pagina's, geschreven door Hans Hoenjet. Oplagen van dichtbundels, poëzie-prijzen en festivals, de Poëzieclub en Awater, klassieke poëzie-uitgevers (Querido, De Bezige Bij, Van Oorschot, De Arbeiderspers, Nijgh & Van Ditmar - en de kleinere fondsen als Passage en Uitgeverij 521): 'Er is nog nooit zoveel poëzie uitgegeven. Verschenen er in de jaren vijftig gemiddeld zo'n 45 titels per jaar, tegenwoordig wordt de markt overspoeld met bijna hetzelfde aantal per maand.'
Genoemd worden 'verkoopkanonnen' als Jean-Pierre Rawie, Rutger Kopland en Eva Gerlach. Redacteur Victor Schiferli van De Bezige Bij: 'Van Varkensroze ansichten van Mustafa Stitou (1974) verkochten we er zo'n 4200, Onhandig bloesemend van Ramsy Nasr (1974)deed het heel goed met 3000 exemplaren en van Hagar Peeters' (1972) Koffers zeelucht gingen er ongeveer 5000 weg. Dat zou de hypothese kunnen ondersteunen dat de poëzie populairder is geworden.'
Uitgever Lex Jansen van De Arbeiderspers: 'Bij Anna Enquist maken we soms een eerste druk van 10.000, waarna de verkoop kan oplopen tot 30.000 à 40.000. Van Joost Zwagerman, Ilja Pfeijffer en Rob Schouten drukken we gemiddeld 1500 tot 2000 exemplaren. De andere dichters komen gemiddeld uit op een oplage van 1000 exemplaren.'
Hoog wordt opgegeven van het Gentse Poëziecentrum, waarachter Willy Tibergien de drijvende kracht is. 'Hier lijkt de dichtkunst werkelijk gedemocratiseerd, dankzij de oprechte belangstelling voor alles wat rijmelt en verzen schrijft, of het nu gaat om Hugo Claus, Dirk van Bastelaere of de winnaar van de Poëzieprijs van de gemeente Paal. De grens tussen volkscultuur, folklore en hoge literatuur is hier bijna vervaagd.'
'Alles kan en niets hoeft. Leve de poëzie die niet wegkwijnt in het reservaat.' Het zijn de laatste regels van dit artikel in HP/De Tijd, en ook de mijne in deze dagelijkse Kersvers-aflevering. Simon Vinkenoog.

Dinsdag 1 februari 2005

The Lesser Eleusinian Mysteries, First Day
Brighde, Celtic Goddess of Youth. Oimele, Celtic Spring Festival
Brigid (C.), Irish Patroness Saint, b. c 452 A.D., d. c. 525
John Fransham of Norwich, Platonist, d. 1810 A.D., b. 1730

Hopelijk passen deze engelengestalten van vandaag (volgens de Universal Festival Calendar) nog op éen speldeknop, met enig passen en meten. Bij de dag van gisteren 'Departed Ancestors' moest ik denken aan de Indiase Avatar Meher Baba, geboren als Merwan S. Irani, 25 februari 1894 in Poona - He dropped His body 31 januari 1969, in Meherabad. In zijn godzoekersjaren maakte hij innerlijk contact met vier Perfect Masters: Narayan Maharaj, Tajuddin Baba, Sai Baba en Upasni Maharaj. In 1922 begon Meher Baba zijn Avataric Mission, in 1925 besloot hij nooit meer te spreken en communiceerde met zijn discipelen via een letterbord of leesplank; in 1954 gaf hij zelfs het alfabet op.
Over zijn stilte zei (schreef) hij:' When I was in America people asked me when I would break my silence. I asked them: If my silence cannot speak, of what avail would be speeches made by the tongue? I am never silent. The voice that is heard deep within the soul is my voice.' Zijn meest bekende westerse discipel was (is?) Pete Townsend van The Who; weinig mensen zullen weten dat de uitspraak: 'Don't worry. Be happy!' van Meher Baba afkomstig is.
Listen, Humanity narrated and edited by D.E.Stevens, verscheen in 1957 bij Dodd, Mead & Company in New York, andere titels zijn God Speaks en Discourses. Listen, Humanity heeft als motto op de titelpagina Mastery in Servitude.

Stichting Perdu, Poëzieboekhandel & Poëzietheater (Kloveniersburgwal 86, 1012 CZ Amsterdam, 020-4220542, www.perdu.nl) houdt geïnteresseerden via een affiche-vouwblad-brochure fraktie regelmatig op de hoogte van komende activiteiten. Negen bijeenkomsten in februari 2005, waarvan twee gewijd aan Amerikaanse poëzie.
De eerste avond, vrijdag de 4e worden de toeschouwers om 20u30 vergast op Bruce Andrews, 'politicoloog, performer en auteur van zeer ambitieuze experimentele teksten als Give 'Em Enough Rope, Lip Service en I Don't Have Any Paper So Shut Up (Or, Social Romanticism), volgens de flaptekst 'a writing so rough and powerful that it will infuriate some of its audience.' Hij wordt geïnterviewd over de literaire avantgarde in Amerika door Samuel Vriezen en treedt op met danseres/choreografe Sally Silvers.
Bruce Andrews doet ook mee aan de Gevaarlijke gedichten-middag in Perdu 5 februari 3 uur; de fraktie meldt: 'Bruce Andrews wenst gevaarlijke poëzie te schrijven. Met zijn gedichten wil hij de woede van de lezer opwekken. Andrews' taal is ondoorzichtig als een muur en houdt de lezer buiten in de koude van zijn politieke retoriek. Maar zijn schrijven komt voort uit een ideaal, wellicht ook politiek: het tonen van de gijzeling van taal door een markt-economisch geïnspireerde verwijzingssymboliek, en het zoeken naar alternatieven daarvoor.'
Zozo, gooi maar in mijn hoed en ik zoek het wel uit - volgens mij heeft het niets met de dichtkunst te maken, ik ga me er niet van vergewissen.
Ook de tweede avond, gewijd aan Amerikaanse poëzie, vrijdag 11 februari 20u30, belooft weer heel wat. Laat mij opnieuw de fraktie citeren:
'Vanavond de focus op Amerikaanstalige poëzie.Motivatie: een stellig vermoeden dat in navolging van Homerus, Dante, Milton en Vondel, nu nog slechts Amerikaanse dichters in staat zijn tot grote literaire projekten; dat het poëtisch-autobiografische genre zoals bedreven door Lowell, Platt en Hejinian, totaal onbekend is in de Nederlandstalige letteren; dat de eigenlijke taalvormen die bijvoorbeeld het werk van William Carlos Williams of E.E.Cummings hebben bepaald getuigen van een literaire exploratiegeest (een vasthoudendheid zonder weerga) welke geen equivalent kent in het Laaglandse literaire curriculum; dat enkele dichters tekort zijn gedaan door ze te omschrijven als 'koele hipsters met engelenhaar', denk aan Ginsberg, in mindere mate aan Creeley, probeer niet te denken aan Vinkenoog.
Veel te vorsen in, en leren van de Amerikanen gedurende deze avond die deel uitmaakt van een serie. Drie dichters waaronder Tsead Bruinja zullen respectievelijk hun licht laten schijnen op Allen Ginsberg, John Ashberry en Anthony Burgess. Houdt u onze website in de gaten voor updates wat betreft de preciese invulling van de avond', aldus www.perdu.nl.
Wat de sneer naar mijn persoontje aangaat, ik begrijp het niet: blijkbaar wekt mijn naam bij sommigen weerzin op. Het is waar dat ik in 1951 in Rapallo Ezra Pound's haastig leeggeroofde huis bezocht, dat ik Allen Ginsberg en Gregory Corso in 1957 in Amsterdam ontmoette, dat mij gevraagd werd mee te doen aan Wholly Communion, een poëzieavond met 7.000 bezoekers in de Londense Royal Albert Hall anno 1965, dat ik met The Fugs optrad in Kopenhagen, dat ik een concert van The Doors met Jim Morrison bijwoonde in San Francisco's Cow Palace, kort voor zijn dood, probeer daar maar eens even niet aan te denken, Simon. Kreeg je niet eens carte blanche van Perdu?
'I saw the best minds of my generation destroyed by boredom at poetry readings!' was de vrolijke parodie van Lawrence Ferlinghetti op Allen Ginsberg's beroemde beginregel van HOWL.
En wat betreft de beat generation, die ik zowel in de V.S. Oost- en West, als temidden van de expatriates in Europa, Noord-Afrika en Azië gemanifesteerd zag, misschien inderdaad als laatste bohème, niet alleen mijn leven is er enorm door verrijkt.

Ik heb de slotsom bewaard voor Tuli Kupferberg, uit een van zijn Newyorkse Birth Press-uitgaven, begin jaren zestig: 30000000000000000 Beatniks of De oorlog tegen de Beats:
" Ik zal hier niet proberen een waardebepaling van de Beat-beweging te geven maar neem er genoegen mee zeven van hun onmiskenbare prestaties op te sommen:
1. Zij was de enige belangrijke revolutionaire beweging in het Amerika van na de Tweede Wereldoorlog.
2. Zij vernietigde het academisme in de Amerikaanse poëzie.
3. Zij verwierp de identificatie van 'de Amerikaan' met kapitalisme en imperialisme, oorlog en A-bommen.
4. Zij schiep voor het eerst in Amerika (betrekkelijk) massale belangstelling voor poëzie en dus voor alle andere kunsten.
5. Zij bracht sex weer op de plaats waar het hoort in het menselijk leven: ergens bij het middelpunt.
6. Zij vestigde de hoop op een alternatief voor de Amerikaanse jeugd.
7. Zij verloste het persoonlijke leven van ieder die ermee te maken had: van verveling, defaitisme, domme verdwazing en zinloosheid.
Zij maakt het leven weer opwindend.''

And the beat goes on. De karavaan trekt verder, de honden blaffen. Simon Vinkenoog.

JANUARI 2005